Zespół Jazzowy Zygmunta Wicharego – grupa grająca w stylu dixieland, z czasem zespół akompaniujący znanym solistom, którego część repertuaru stanowił rock and roll.
Powstał w 1954 r. w składzie: Norbert Jarczok – cl, sax, Rudolf Malcherowicz – tp, Michał Niemira – dr, Franciszek Okoń – g, cb, Roman Tesarczyk – pz, Zygmunt Wichary (ur. 2.09.1928 r., zm. 11.10.1966 r.) – pno, lider. Zespół zadebiutował w marcu 1955 r. przed publicznością Domu Kultury „Metalowiec” w Sosnowcu. Po kilku koncertach na lokalnym, śląskim rynku, zespół podpisał umowę z agencją koncertową Artos, podejmując współpracę przy organizacji tras koncertowych w całej Polsce. Śpiewającymi solistami zostali wkrótce Carmen Moreno i Janusz Gniatkowski. Od początku 1956 r. w Zespole Jazzowym Z. Wicharego znalazła się wokalistka Elisabeth Charles i gitarzysta Bronisław Gęsikowski. W tym samym roku formacja brała udział w Turnieju Zespołów Jazzowych we Wrocławiu, a także w I Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w Sopocie, gdzie występ orkiestry został zarejestrowany i wydany na LP. W 1956 r. orkiestra Wicharego brała też udział w koncertach amerykańskich muzyków z zespołu Everyman Opera Company, którzy w ramach swojego światowego tournée występowali z operą Gershwina „Porgy and Bess”. W pażdzierniku 1956 r. współpracę z zespołem Z. Wicharego rozpoczął Rene’ Glaneau.
W maju i czerwcu 1957 r. w Filharmonii Śląskiej zarejestrowano pierwsze studyjne nagrania Elizabeth Charles i Zespołu Dixielandowego Zygmunta Wicharego, które zostały wydane przez Polskie Nagrania na dwóch „czwórkach”. W 1958 r. Zespół uczestniczył w I Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w Budapeszcie, gdzie zdobył I nagrodę po koncercie na Népstadionie, po czym nagrali płytę „Tancdalok” dla węgierskiej wytwórni płytowej Qualiton i pojechali na trasę po NRD, Czechosłowacji, Rumunii i Węgrzech.
W 1960 r. nastąpiły wielkie zmiany personalne w zespole. Obok trębacza P. Kotta pojawili się nowi muzycy: Bruno Buczek – pz, Mirosław Wójcik – sax, cl, Jerzy Kowalski – dr i Jerzy Chromik – cb. Obok Elisabeth Charles pojawiła się nowa wokalistka Renata Holm. W styczniu tego roku w zespole Wicharego pojawił się wokalista Bogusław Wyrobek, który odszedł z pierwszej polskiej grupy rock and rollowej Rhythm and Blues. Podczas koncertów wokalista miał swój własny kącik rock and rollowy. W dniach 11–12 lipca 1960 r. B. Wyrobek i zespół Z. Wicharego nagrał pierwszą w Polsce płytę rock and rollową – „czwórkę” na której znalazły się: „Diana”, „Jailhouse Rock”; „Love Me” i „Two Hound Dogs”. B. Wyrobek współpracował z Z. Wicharym do 1962 r.
W sierpniu 1960 r. w ciągu dwóch nocy w warszawskiej Filharmonii Zespól Z. Wicharego nagrała materiał na 10-calową płytę długogrającą Polskich Nagrań „Karnawał jazzowy z Wicharym”. W 1961 r. z zespołem rozpoczyna współpracę wokalistka Katarzyna Bovery. W nowym składzie zespół grał w trasach koncertowych w Polsce programy: „Soliści mają głos”; „Nie tylko w karnawale” (którego premierowe przedstawienie odbyło się w kwietniu 1961 r. w sali Filharmonii Narodowej) oraz „Stare i nowe”. W 1961 Polskie Nagrania wydały następną dużą płytę zespołu Z. Wicharego: „Dixieland, Swing and Rock”. Wiosną 1961 r. przez kilka dni orkiestra Z. Wicharego – bez wokalistów – nagrywała w sali Filharmonii Narodowej cztery utwory, które wydano razem z muzyką zarejestrowaną przez zespół Stanisława „Drążka” Kalwińskiego, grającego swing. Płyta wydana przez Polskie Nagrania Muza miała tytuł „Dixieland and Modern Jazz” .
Po trasie koncertowej po Węgrzech w czerwcu 1961 r. odeszła wokalistka Elisabeth Charles, która zrezygnowała ze śpiewania w Polsce i powróciła do Szkocji. Jej miejsce zajęły kolejno dwie Angielki: Jeanne Johnstone (odeszła w styczniu 1963 r.) i Dinah Kaye (która przyjechała na festiwal sopocki w 1962 r.) a potem Niemka – Brigitte Petry. Od 6 do 8 lipca 1962 r. Z. Wichary ze swoją orkiestrą brał udział w II Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie akompaniując występującym tam artystom (obok Orkiestry Filharmonii Bałtyckiej pod dyrekcją Adama Wiernika). W 1963 r. Wichary przyjechał do Sopotu z programem „Rytmy z kapelusza”. Razem z liderem-pianistą występowali wtedy: P. Kott – tp, Waldemar Hajer – cl, sax, Stanisław Sikora – pz, Werner Hadzik – cb, Zbigniew Ryfa – dr, Tomasz Dziubiński – g. Solistami byli wówczas B. Petry, Wiesława „Sawa” Orlewicz i krewny Michaja Burano, mający dopiero 14 lat – Tari Karwaj. W tym samym roku w zespole grali jeszcze: perkusista Władysław Anders, basista Andrzej Szybowski i gitarzysta Karol Przeliosz. Jako solista zaczął też występować Węgier Tomi (Thomas) Hardy.
W 1964 r., przed wyjazdem do Finlandii, z zespołu odchodzą P. Kott i W. Hajer, przychodzą Manfred Niezgoda – tp i Tadeusz Petrow – cl. W lutym 1965 r., kiedy grany był program „Non Stop z Zygmuntem Wicharym”, skład zespołu wyglądał następująco: Ryszard Gromek – dr, Janusz Mańkowski – cb, M. Niezgoda – tp, Tadeusz Petrow – cl, sax, Stanisław Sikora – pz, Zygmunt Wichary – pno. Wokalistami zespołu byli: Anita Mrajska, Grażyna Czarnecka, Stan Cather, Ryszard Pisarski. We wrześniu 1965 r. w olsztyńskim radiu z A. Mrajską zespół Z. Wicharego magrał m. in. „Alabamę” i „Honeysuckle Rose”. W roku następnym śpiewała z nim Elżbieta Żakowicz.
Zespół zakończył działalność w 1966 r. po śmierci Zygmunta Wicharego.
Dyskografia (wybrana – płyty z udziałem Bogusława Wyrobka):
1960 – EP Pronit/Muza – Bogusław Wyrobek – Diana (z Zespołem Jazzowym Zygmunta Wicharego)
1961 – EP Pronit – Zespół Jazzowy Zygmunta Wicharego – First In Line
1961 – LP Muza – Zespół Jazzowy Zygmunta Wicharego – Dixieland, swing and rock
1961 – LP Pronit – Zespół Jazzowy Zygmunta Wicharego – Summertime
1962 – EP Muza – Bogusław Wyrobek – Twist Around The Clock (z Zespołem Jazzowym Zygmunta Wicharego)
1991 – LP/MC Muza – Various Artists – Złote Lata Polskiego Beatu 1959-61
2000 – CD Polskie Nagrania – Bogusław Wyrobek – Legenda
2010 – CD Polskie Nagrania Muza – Various Artists – Był Rock and Roll
2012 – CD Muza – Bogusław Wyrobek – Legenda rock and rolla (z zespołem Jazzowym Zygmunta Wicharego)
2012 – 2xCD Muza – Zespół Jazzowy Zygmunta Wicharego – Zygmunt Wichary i jego soliści
źródła:
Dariusz Michalski – „Piosenka przypomni ci…” Historia Polskiej Muzyki Rozrywkowej – Lata 1945-1958 (wyd. Iskry – Warszawa 2010)
Ryszard Wolański – „Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej” (wyd. Agencja Artystyczna MTJ – Warszawa 2003)
„Encyklopedia Polskiej Muzyki Rockowej – ROCK ‚N’ ROLL 1959-1973” – autorzy: Jan Kawecki, Janusz Sadłowski, Marek Ćwikła, Wojciech Zając (wyd. Rock Serwis Kraków, 1995);